Akromegali oldukça nadir görülen bir hormonal hastalıktır. Orkestra şefi denilen hipofiz ön lobundan salgılanan growth hormon ve onun yürütücüleri dediğimiz somatomedinler veya insülin like growth (ilg) faktörleri aracılığıyla etki eder. Ne zaman ki bu organımız ya da bu bölüm fazla çalışmaya başlar ki (sıklıkla bu bir adenomdur) o zaman vücudumuzun bazı organlarında büyüme olur. Akromegalinin Latince kelime anlamı içsel büyüme, iç büyümedir. Burada iki tane kritere dikkat etmek gerekir. Birincisi puberteden sonra bu olayın olması çok önemlidir. Yani kemiklerin epifizleri kapanmış olmalıdır. Yoksa lineer büyüme, devlik oluşur. İkincisi, organ büyümeleri yanında periferik uçlarda ekstremite büyümeler olur. El ayak büyümeleri, yüzde genişleme, kaşların kalınlaşması, yüz çizgilerinde derinleşme, dudakların büyümesi ve eğer beynimizin altındaki hipofizdeki adenom büyükse onun yaptığı basıya bağlı nörolojik bozukluklar oluşur. Bu şekilde tarifini yaptıktan sonra bunun diyabetle bir alakası var mı oraya gelelim. Evet, diyabetle bir alakası vardır. Çünkü growth hormon kontur insüliner bir hormondur.

Vücudumuzdaki hayatiyeti devam ettirecek olan homeostasis yani biyoşimik dengede çok önemli bir rolü vardır. Bir diğer deyişle kanda şekerin düşmesini, dolayısıyla vücudumuzun birincil yakıtı olan glikozun eksilmemesini sağlar. Hayatiyetimiz, kavgamız devam eder. Bu tip durumlarda ilk deşarj olan hormonlar adrenalin ve kortizondur. Growth hormonu ise üçüncü sırada yol alır. Growth hormonu diyabetojeniktir. Yani diyabet yapıcıdır. Kan şekerini yükseltici bir hormondur. Çalışmalar şunu gösteriyor; akromegalilerin tamamının araştırılmasında %43 ile %45’lere kadar diyabet rastlanmaktadır. Bu ortalama popülasyonun yaklaşık üç katına denk gelir. Yani akromegalilerde diyabet çok sıklıkla rastlanır. Dolayısıyla ilk tanı koyduğumuz zaman, şahısta bir growth hormon fazlalığı var mı? Yeni başlayan bir Akromegali var mı? Bunlar araştırılmalıdır. Growth hormon fazlalığı gözden kaçırılmamalıdır. Tedavisine çok kısa değinecek olursak, Akromegali’de hipofizde büyüyen bu adenom gerek ilaçlarla medikal yoldan somatostatin denilen rekombinant analoglarla veya diğer başka dopaminerjik ilaçlarla medikal tedaviyi, tıbbi tedavi yapılabilir. Eğer belirli büyüklüklere varmışsa cerrahi olarak ya burun arkasından yani sinüslerden veya kraniotomi yapılarak cerrahi olarak adenom çıkarılır. Yine gerekirse radyoterapinin de etkisi vardır. Özel merkezlerde radyoterapi ile de tümör kurutulabilir.